Het Salzillo Museum is een van de meest iconische musea in de regio Murcia. Opgericht in 1941 bij ministerieel besluit, is het het tweede museum in de stad, na de provinciale musea die werden gestart om vernietiging van historisch erfgoed tegen te gaan.

Na renovatie van de Kerk van Jezus (gebouwd in 1696) en de bouw van een aangrenzend museumgebouw, opende het in 1960. Bij decreet 474/1962 van 1 maart werd het museum uitgeroepen tot cultureel erfgoed (Staatsblad nr. 59, 9 maart 1962).

Door de jaren heen is het museum gemoderniseerd volgens nieuwe museologische principes en tentoonstellingstrends, resulterend in eigentijdse en hoogwaardige faciliteiten.

De Napolitaanse kerststal, samengesteld door Emilio en Carmelo García de Castro, werd in oktober 2014 verworven door de San Antonio Catholic Foundation voor de permanente tentoonstelling in het Salzillo Museum.

De broers García de Castro uit Madrid waren kunstliefhebbers en verzamelaars van Napolitaanse kerststalfiguren. Ze wijdden zich aan de zorgvuldige zoektocht naar unieke 18e-eeuwse stukken.

Hun eerste kerststal, samengesteld in 1996, werd door de staat verworven en bevindt zich in het Nationaal Beeldhouwmuseum in Valladolid.

De collectie met meer dan zeshonderd stukken, daterend van 1725-1790, bevat stukken uit het Huis van Bourbon en Karel III's persoonlijke collectie. De kerststal combineert hoflijkheid met religie en volksleven, en geeft een beeld van het dagelijks leven in de 18e eeuw.

In de 19e eeuw werden veel kerststallen verspreid, wat kunstliefhebbers inspireerde om deze prachtige exemplaren te herenigen. Wereldwijd zijn er nu zo’n tienduizend bekende stallen.

De kwaliteit van de figuren en de rijke accessoires maken deze kerststal uniek.

In tegenstelling tot de typisch Spaanse kerststal van Salzillo, draait deze meer om het seculiere leven, met de Napolitaanse bevolking in een stedelijke omgeving als hoofdrolspelers.

De volkswereld van 18e-eeuws Napels komt tot leven in de marktscène, met handel en activiteiten uit die tijd. Details zoals manden vol fruit en een realistische kraam met wasvlees springen eruit.

De landelijke wereld is opnieuw prominent aanwezig in de Annunciatie aan de Herders. Deze scène speelt zich af op het Napolitaanse platteland, bevolkt door een grote verscheidenheid aan dieren, waaronder schapen, geiten, buffels, hanen en ezels. Sommige zijn met grote fijnheid en realisme weergegeven, zoals de koe met haar pasgeboren kalf van Francesco Gallo.

De kerststal speelt zich af in een klassiek vormgegeven stal, gevuld met engelen, putti en cherubijnen. Talrijke herders staan ​​eromheen, waarvan de meest prominente die van koning Karel III is, een beeldhouwwerk van Francesco Celebrano.

De figuren zijn manichini vestiti, gemaakt van terracotta of beschilderd hout, waarbij alleen het hoofd, de voeten en de handen aan een metalen frame zijn bevestigd en ze rijkelijk zijn uitgedost met kleding en ornamenten.

Sommige stukken zijn ware meesterwerken, zoals de academies. Dit zijn figuren die volledig van klei zijn gemaakt. De blinde man met staar van de beroemde beeldhouwer Giuseppe San Martino is hiervan een uitzonderlijk voorbeeld.

De magnifieke processie van de Drie Koningen is een nabootsing van de bezoeken van de Turkse sultans aan Napels. De processie wordt aangevoerd door een orkest dat de koninklijke aankomst aankondigt met historische instrumenten.

Ten slotte zien we de herberg, waar muzikanten en dansers in overvloed aanwezig zijn, samen met talloze versieringen die aan de muren van de herberg hangen en andere die op de voorgrond staan.

Belangrijke figuren zijn onder andere de kaartspelers, die rond een vat zijn opgesteld; deze stukken van Francesco Celebrano behoorden ooit toe aan Karel III.

In de volgende zaal vind je kleischetsen van Francisco Salzillo en zijn atelier, een unieke collectie, omdat er in Spanje geen vergelijkbare set van één barokbeeldhouwer bestaat.

Ze werden in 1927 door het Provinciaal Museum voor Schone Kunsten gekocht en waren eigendom van een beeldhouwersfamilie uit 19e-eeuws Murcia: Francisco Sánchez Tapia en zijn zonen, de gebroeders Sánchez Araciel, volgelingen van Salzillo.

De schetsen hebben diverse waarden: juridisch, intellectueel, technisch en documentair. Ze dienden als visuele handleiding voor de beeldhouwer, zoals beschreven in verhandelingen.

Ze illustreren de fasen van het beeldhouwproces: van eerste schets en gedetailleerde tekening in raster, naar een driedimensionale kleischets, gemodelleerd met vingers en buxusstokjes.

Deze schetsen waren referenties voor het atelier, maar door hun kwetsbaarheid verslechterden ze vaak. Hun immense documentaire waarde ligt in het onthullen van verloren werken, niet-gerealiseerde projecten en veranderingen in richting of trouw aan schetsen in bewaarde sculpturen.

De documentaire waarde hiervan is benadrukt door een reeks informatiepanelen met fotografische reproducties van het voltooide werk of van werken die sterk lijken op de beschreven schets.

Een daarvan is een meesterwerk, het hoofd van Sint Antonius, van grote expressieve kracht en realisme, net als het voltooide werk in de Hermitage van Sint Antonius in Murcia.

Met neergeslagen blik, rimpels op zijn voorhoofd en de beweging van zijn baard toont hij de spanning en innerlijke pathos van de heilige, vechtend tegen de draak aan zijn voeten. Professor Belda vergeleek dit met een voorbereidende schets van een anonieme Romeinse beeldhouwer uit de Bernini-school.

Noemenswaardig is deze schets van Sint Johannes de Evangelist. Net als Michelangelo's slaven lijken de figuren te worstelen om tevoorschijn te komen, hier uit klei, zoals de duivelse figuur op de sokkel in onafgewerkte stijl.

Deze is geplaatst op een rol, wat suggereert dat het een voorbereidend model was voor een tabernakelbeeld.

Het voorbereidende model van Sint Jozef en het Kind voor het hoofdaltaarstuk van het klooster van Santa Ana is opvallend door het goed bewaarde rode raster, dat de kunstenaar of medewerkers hielp bij het overbrengen van maten en verhoudingen.

Het spel van licht en schaduw richt zich op het Kind, in contrast met de ingetogen plooien van Sint Jozefs kleding. Dit is ongebruikelijk in de iconografie van de kunstenaar; hier kijkt het Kind expressief naar de hemel.

Een andere bijzondere schets is die van de Maagd van de Melk, een model voor het beeld dat ooit in Lorca stond, hoewel de hoofden van de Maagd en het Kind ontbreken.